Fakty i mity o diecie w chorobie Hashimoto

Na temat choroby Hashimoto krąży wiele mitów żywieniowych. Czasami wynikają one z niepotwierdzonych badaniami przesłanek, a czasami są celowo nagłośnionym chwytem marketingowym. Głównie przekazywane są pocztą pantoflową. Dowiadujemy się od rodziny/znajomych, że: „Moja przyjaciółka też ma Hashimoto, odstawiła gluten i od razu poczuła lepiej, Ty też odstaw, na pewno Ci pomoże”. W ten sposób możemy podejść do każdego zagadnienia, doszukując się np. związku między lepszymi wynikami cholesterolu po rozpoczęciu palenia papierosów. Brzmi to absurdalnie, lecz jeśli dana osoba równocześnie zaczęła się zdrowiej odżywiać i wprowadziła aktywność fizyczną to parametry cholesterolu się polepszą się i niewielkie znaczenie będzie miało rozpoczęcie palenia.

W kwestii eliminacji jakiegoś składnika należy patrzeć całościowo, bo może wystąpić wiele zmiennych, które będą determinować jego wykluczenie. Nie wiadomo np., czy wspomniana koleżanka nie cierpi przypadkiem na jakieś inne jednostki chorobowe, które powinny być leczone dietą bezglutenową, np. celiakia. Dlatego w tym tekście wskazuję 5 najpopularniejszych mitów żywieniowych dotyczących Hashimoto, ale także wskażę elementy dietoterapii w tej jednostce chorobowej.

MIT NR 1 PRZY HASHIMOTO ELIMINUJEMY GLUTEN.

Jak pokazuje wcześniej wspomniany przykład, nie należy eliminować glutenu wtedy, gdy naszej koleżance także cierpiącej na Hashimoto jego odstawienie pomogło. Obecnie nie ma badań, które dawałyby jasny znak co do takiego zalecenia. Jedynym istotnym wskazaniem, znajdującym poparcie naukowe do podjęcia diety bezglutenowej jest celiakia, czyli choroba, przy której spożycie glutenu wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi oraz nadwrażliwość na gluten potwierdzona badaniami z krwi [1]

MIT NR 2 PRZY HASHIMOTO ELIMINUJEMY LAKTOZĘ. 

Otóż, podobnie jak w przypadku glutenu, nie ma takich badań, które dawałyby takie zalecenia przy Hashimoto. Nietolerancja laktozy, obok celiakii jest jedną z tych chorób, które towarzyszą Hashimoto częściej niż inne, stąd potencjalnie mógł wyrosnąć mit, że każdy chory na Hashimoto powinien eliminować laktozę, podczas gdy jest to dietoterapia, dla osób które oprócz Hashimoto cierpią także na nietolerancję laktozy [5].

MIT NR 3 PRZY HASHIMOTO WYKLUCZAMY BROKUŁY

I nieważne jest, że kochamy je tak bardzo, że moglibyśmy jeść je w sałatce na pierwsze śniadanie, z sosem czosnkowym na drugie śniadanie, al dente do obiadu i jako zupę krem na kolację. To nie do końca tak wygląda. Faktem jest, że brokuły zawierają goitrogeny. A goitrogeny to takie związki, które unieczynniają jod, co skutkuje zahamowaniem produkcji hormonów tarczycy. Nie oznacza to jednak, że osoby z Hashimoto powinny je wykluczyć. Zalecenia mówią o ich ograniczaniu. Odpowiednia obróbka termiczna pozwala na ich spożywanie, np. gotowanie w garnku bez pokrywki zmniejsza zawartość goitrogenów o 30%, ale także ich zawartość zmniejsza się w czasie rozdrabniania i na skutek mrożenia. Produkty, w których występują goitrogeny to: kalafior, brokuły, szpinak, jarmuż, kalarepa, czy rośliny kapustne, np. brukselka [3].

MIT NR 4 IM WIĘCEJ JODU SPOŻYWAMY TYM LEPIEJ.

Wiele z osób cierpiących na Hashimoto zdaje sobie sprawę z istotnej funkcji jodu w szlaku produkcji hormonów i stosuje dodatkową suplementację. Jednakże w tym przypadku zupełnie nie sprawdza się powiedzenie, że “od nadmiaru głowa nie boli”, ponieważ badania wskazują, że przyjmowanie większych ilości jodu niż wynosi rekomendacja może wręcz prowadzić do powstania Hashimoto, a w przypadku, gdy już występuje – do zaostrzenia objawów [2,3]. Rekomendowaną wartością wg zaleceń Jarosza dla jodu jest 150ug dla kobiet w wieku 13-75lat [4]. Potencjalną suplementację należy wprowadzić po konsultacji z lekarzem w oparciu o badania krwi.

MIT NR 5 TYJĘ, BO CIERPIĘ NA HASHIMOTO.

Każda choroba, w której występuje problem z hormonami (przy Hashimoto na skutek autoagresji w kierunku tarczycy może dojść do nadmiernego jak i zbyt niskiego ich wydzielania) ma wpływ na masę ciała. Nie należy jednak traktować tego jako wytłumaczenia do nieodpowiedniej masy ciała. Problemy z masą ciała wynikają ze źle dobranej kaloryczności planu. Przy Hashimoto konieczna może się okazać pomoc specjalisty, który poza odpowiednią wskazówką przy określeniu zapotrzebowania energetycznego i makro, pomoże w odpowiednim pokryciu zapotrzebowania na pierwiastki odgrywające szczególną rolę przy Hashimoto, a są to oprócz jodu: żelazo, selen, cynk.

DIETA PRZY HASHIMOTO

Choroba Hashimoto, nazywana także immunologicznym zapaleniem tarczycy sugeruje zapalny charakter tej jednostki chorobowej. Dlatego dietoterapia powinna uwzględniać znaczne ilości produktów przeciwzapalnych, a tym samym zmniejszać udział pożywienia o charakterze zapalnym.

Wpływ przeciwzapalny wywierają produkty bogate w antyoksydanty, a największe ich „skupisko” znajdziemy w świeżych owocach i warzywach, a także w suszonych ziołach, przyprawach. Dlatego przy Hashimoto warto zwrócić szczególną uwagę na zjadanie produktów zawierających witaminy: A,C,E, czy tych zawierających flawonoidy, a są to: jagody, owoce cytrusowe, czosnek, cebula. Produkty bogate w przeciwuletniacze to suszone zioła, np. bazylia, oregano, rozmaryn czy przyprawy korzenne: cynamon, imbir, goździki. Istotne jest także, by zmniejszać ilość produktów prozapalnych w diecie, tj. czerwone mięso, pełnotłusty nabiał.

W zależności od źródła dającego zalecenia przyjmuje się, że dla zdrowej osoby białko powinno stanowić 10-15% dziennej racji pokarmowej. U osób z Hashimoto udział białka w diecie powinien wynosić 15-20%, ponieważ dzięki tyrozynie łączącej się jodem zachodzi produkcja hormonów tarczycowych. Jego źródło powinno stanowić chude mięso, ryby, a także chudy nabiał.

Wiecie już, że by wykluczyć gluten czy laktozę przy Hashimoto należy wykonać badania w kierunku celiakii czy nietolerancji laktozy. Kluczowym punktem jest, by nie modyfikować niczego w sposobie odżywiania (a konkretnie NIE ELIMINOWAĆ ALERGENÓW – GLUTENU I LAKTOZY) przed wykonaniem badania, gdyż zaburzy to całkowicie wynik, który będzie stanowił podstawę do ich wykluczenia.

Paulina Krause

Bilbiografia: 

1. Metso, S. et al. Gluten-free diet and autoimmune thyroiditis in patients with celiac disease. A prospective controlled study. Scand. J. Gastroenterol. 47, 43–48 (2012).
2. Teng W. i wsp. Effect of Iodine intake on thyroid diseases in China. New ENgl. J. Med. 2006, 354, 2783-2793.
3. Zakrzewska E i wsp. E., Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto, Bromat Chem Toksykol XLVIII, 2015, 2, str. 117-127. 
4. Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, Instytut Żywności i Żywienia, 2017.
5. Carroccio, A i wsp. (2015) High Proportions of People With Nonceliac Wheat Sensitivity Have Autoimmune Disease or Antinuclear Antibodies, Gastroenterology, 149, 3, 596-603.