Nutrigenetyka w walce z otyłością i chorobami metabolicznymi
Nutrigenetyka w walce z otyłością i chorobami metabolicznymi
Nutrigenetyka może być wykorzystana do opracowywania indywidualnych zaleceń dietetycznych zarówno w profilaktyce zdrowia jak i poprawieniu efektywności leczenia. Jednym w pionierów badań w dziedzinie nutrigenetyki był grecki lekarz ARKADIANOS. Przeprowadził on badania na osobach, które co najmniej dwa razy lub więcej próbowały bez skutecznie zgubić zbędne kilogramy. Zbadał 24 polimorfizmy w 19 genach i na ich podstawie przygotował indywidualne zalecenia dietetyczne oraz dobrał optymalną aktywność fizyczną. Grupa kontrolna stosowała dietę śródziemnomorską o niskim indeksie glikemicznym (IG) oraz ćwiczenia fizyczne.
Wyniki były zaskakujące. Po 90 dniach zaobserowowano większy spadek cukru na czczo w grupie z dietą genetyczną, po 180 dniach nie było różnic w spadku wagi jednej i drugiej grupy. Po 300 dniach redukcja masy ciała grupy nutrigenetycznej była większa, a waga tych osób bardziej stabilna.
To pokazuje jak bardzo ważne jest idealne dopasowanie diety do danej osoby. Nie każdemu będzie służyła uważana za najzdrowszą- dieta śródziemnomorska, nie każdy trening aerobowy będzie wspomagał utratę tkanki tłuszczowej. Badania nutrigenetyczne tłumaczą, dlaczego w wielu badaniach nad wpływem żywienia, nigdy nie spotykamy 100% pozytywnego lub negatywnego oddziaływania danego składnika. Zawsze znajdzie się jakiś odsetek osób, na których składnik nie działa lub działa wręcz odwrotnie od zamierzonego efektu. To zależy od naszych genów, od tego jak dany składnik jest wykorzystywany, metabolizowany. Jakże często słyszymy o przypadkach osób zapadających na choroby pomimo zdrowego stylu życia?
Nutrigenetyka i nutrigenomika pomaga w opracowywaniu indywidualnych zaleceń dotyczących diety, suplementacji i aktywności fizycznej, opartych na potrzebach danego organizmu w zależności od genotypu pacjenta. Dzięki temu może on dłużej zachować dobry stan zdrowia, zapobiec lub opóźnić rozwój chorób dietozależnych, które stanowią obecnie zdecydowaną większość.
Przykłady:
Obecność pewnych polimorfizmów w genie receptora witaminy D, powoduje że kofeina zwiększa tempo zmniejszania się masy kostnej, w związku z tym zaleca się spożywanie max. 2 filiżanki kawy dziennie, oraz zwiększenie ilości wapnia w diecie. Niezbędna jest też monitorowanie poziomu witaminy D i wapnia oraz jeśli to konieczne suplementacja.
Detoksykacja organizmu – w przypadku występowania w organizmie pewnych polimorfizmów genów mi.in. SOD2, GSTM1, GSTP1, GSTT1, a co za tym idzie małych zdolności detoksykacyjnych i antyoksydacyjnych, ważna jest nie tylko zmiana nawyków żywieniowych, sposobu obróbki żywności, wprowadzenie witaminy E oraz tłuszczów roślinnych, dostarczanie żywności stanowiącej źródło manganu, polifenoli, suplementacja antyoksydantami, ale korzystne jest również ograniczenie źródeł benzenu i styrenu (węglowodorów aromatycznych), występujących m.in. w napojach gazowanych (kwas beznoesowy, benzoesany). To oznacza, że picie napojów typu cola zero nie jest wystraczające, ponieważ owszem nie dostarczamy cukru, ale wprowadzamy do organizmu benzen.
Niektóre polimorfizmy w genie MTHFR, powodują obniżanie metabolizmu witaminy B9 (kwasu foliowego), co może wiązać się ze zbyt wysokim poziomem homocysteiny i powodować rozwój miażdżycy i zakrzepicy. Foliany wpływają korzystnie na wzrost i funkcjonowanie komórek, szczególnie układu nerwowego, usprawnia działanie układu pokarmowego, wpływa na procesy krwiotwórcze i chroni przed nowotworami. Jeśli w naszym organizmie wykryto obniżony metabolizm kwasu foliowego, musimy zwrócić uwagę na to, że:
– kwas foliowy jest wrażliwy na temperaturę i światło- należy zwrócić uwagę na sposób przechowywania oraz obróbki termicznej – im krótsza tym lepsza,
– odpowiednie zasoby witaminy B6 i B12 oraz witaminy C korzystnie wpływają na wchłanianie kwasu foliowego,
– jeśli jest konieczna suplementacja, to najlepszym rozwiązaniem będzie forma zmetylowana kwasu foliowego.