Dietetyka funkcjonalna i Medycyna Mitochondrialna
Czy jesteś mitochondriopatą?
Mitochondrium jest to organ, który odpowiada za zaopatrywanie komórki w energię. Im większe zapotrzebowanie na energię w danym narządzie, tym więcej znajduje się mitochondrium w jego komórkach. Komórki nerwowe zawierają ich około 10 tyś, dojrzałe erytrocyty nie posiadają ich w ogóle, natomiast w sercu stanowią one około 36% całkowitej jego masy.
Mitochondria posiadają własny, kolisty DNA (mtDNA) oraz własne mtRNA i rybosomy, co umożliwia im biosyntezę około 13 białek. Reszta kodowana jest w jądrze komórkowym, tworzona w komórce i transportowana do mitochondrium. W związku z budową mtDNA istnieje większe ryzyko mutacji, ale dzięki systemom ochronnym są one eliminowane do możliwego minimum. Enzymy takie jak: dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza, peroksydaza glutationowa, transferaza glutationowa i peroksydaza cytochromu c neutralizują działanie rodników i powstawanie mutacji. Kofaktorami –czyli niezbędnymi współuczestnikami tych reakcji, są m.in.: cynk, miedź, mangan, hem, glutation, selen oraz cytochrom c. Zbyt mała ilość kofaktorów, powoduje mniejszą – często niewystraczającą ilość reakcji obronnych. I to właśnie wtedy zaczynają się nasze problemy ze zdrowiem.
Pierwotne mitochondriopatie związane są właśnie z takimi uszkodzeniami. Mogą być one dziedziczone po matce. Czynniki zewnętrzne takie jak trucizny, leki, toksyny środowiskowe oraz stres, mogą powodować występowanie coraz większej ilości uszkodzeń.
Nasz organizm ciągle zabiega o to, aby osiągać stan równowagi, jest skłonny kompensować sobie niedobory aż w 20%! Jeśli uszkodzenia przekraczają 40% pojawia się spadek odporności, nietolerancja alkoholu, wzrost wagi i apetytu. Powyżej 60%- chroniczne zmęczenie, wyczerpanie. Stres, infekcje, przyjmowanie leków dodatkowo obciążają organizm. Uszkodzenia nasilają się też z wiekiem, czemu sprzyja zła dieta, zanieczyszczona żywność, powietrze, niedobór snu i inne czynniki.
Wraz ze spadkiem wydajności mitochondrium, zaczynają one produkować rodniki tlenowe i azotowe- powstaje stres oksydacyjny i nitrozacyjny, uwalniane są cytokiny prozapalne.
Podejrzenie wtórnej mitochondriopatii może być zidentyfikowane już podczas wywiadu lekarskiego. Jeśli w rodzinie występowały schorzenia wielonarządowe, migrena u matki, zaburzenia psychiczno-neurologiczne, reumatologiczne, układu krążenia, trawiennego, alergie- to wysoce prawdopodobne jest, że przyczyną są zaburzenia mitochondrium. Początkowe oznaki problemów to m.in.: patologiczna ciąża, komplikację porodowe, częsty płacz niemowlęcia, brak fazy raczkowania, opóźniony rozwój umysłowy lub fizyczny, niespokojny sen, problemy z oddychaniem, atopowe zapalenie skóry, nietolerancje pokarmowe, a w skrajnych przypadkach ADHD, autyzm, mukowiscydoza.
Dorośli dotknięci mitochondriopatią odczuwają że wraz z wiekiem stopniowo obniża się ich wydajność fizyczno-umysłowa. Jedzą nieregularnie, podczas dnia hormony stresu zapobiegają spadkom glukozy we krwi, w późnym popołudniem miewają napady głodu- szczególnie na słodycze, natomiast wieczorem czują się totalnie wyczerpani. Mają poranne bóle stawów, nie mogą nic przełknąć, a pierwszy głód pojawia się dopiero w południe. Cierpią na skurcze mięśni, migreny, zapominają o wielu rzeczach i są roztrzepani, często też źle znoszą alkohol.
W diagnostyce mitochondriopatii ważny jest wywiad lekarski oraz badania laboratoryjne: ocena metabolizmu węglowodanów, stężenie ATP, stężenie glutationu, obecność tlenku azotu w wydychanym powietrzu, poziom pierwiastków śladowych (Zn, Se, Cu, Mn, Fe, Mo, Cr), składniki mineralne (K, Mg), witaminy (B1, B2, B6, B12, C, D, A), koenzym Q10, L-karnitynę, amoniak. Rodzaj badań zależy od występujących objawów.
Główne filary leczenia mitochondriopatii to:
– dieta,
– wprowadzenie aktywność fizycznej – 30 minut dziennie,
– redukcja poziomu stresu,
– zapewnienie dobrej jakości snu w nocy,
– redukcja zewnętrznych czynników środowiskowych obciążających organizm,
– terapia niezbędnymi składnikami odżywczymi (zniwelowanie niedoborów)
Bibliografia:
Dr Bodo Kukliński „Diagnostyka uszkodzeń mitochondrialnych i skuteczne metody terapii.” Mito-Pharma